چگونه کافئین در بدن تأثیر می‌گذارد؟

کافئین یک ماده شیمیایی است که در بسیاری از مواد غذایی و نوشیدنی‌ها مانند قهوه، چای، کاکائو و کولا وجود دارد. این ماده به صورت خوراکی مصرف می‌شود و به عنوان یک محرک بر روی سیستم عصبی مرکزی اثر می‌گذارد. کافئین به ما کمک می‌کند بیدار بمانیم و احساس خستگی و خواب آلودگی را به تأخیر می‌اندازد. این ماده یک پودر سفید بی بو و تلخ است و در دسترس است. در واقع، ماده تئین که در چای وجود دارد، همان کافئین است و تفاوت چشمگیری در عملکرد آن با کافئین ندارد.

کافئین در بدن به عنوان یک محرک عمل می‌کند و بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارد

وقتی کافئین وارد بدن می‌شود، به سرعت جذب می‌شود و به مغز می‌رسد.

کافئین با اثرگذاری بر مغز،

فعالیت نوروترانسمیترها را تنظیم می‌کند. این ماده با تشدید عملکرد مواد شیمیایی مغزی مانند دوپامین، نوراپی‌نفرین و سروتونین، تحریک سیستم عصبی مرکزی را افزایش می‌دهد. این تحریک باعث افزایش سطح هوشیاری، کاهش خستگی و افزایش تمرکز و تماس ذهنی می‌شود.

همچنین، کافئین می‌تواند اثرات مهارگرانه ماده‌ای به نام آدنوزین را کاهش دهد. آدنوزین یک ماده طبیعی در بدن است که با اتصال به گیرنده‌های مربوطه، باعث ایجاد خوابیدن و آرامش می‌شود. با مصرف کافئین، اتصال آدنوزین به گیرنده‌های آن کاهش می‌یابد و بدین ترتیب حالت بیداری و انرژی در بدن حفظ می‌شود.

به طور کلی، کافئین با تنظیم فعالیت مغز و تأثیر بر مواد شیمیایی مغزی، منجر به افزایش هوشیاری، انرژی و تمرکز می‌شود.

مصرف کافئین می‌تواند سطح یک ماده آنتی‌اکسیدانی به نام گلوتاتیون را در بدن افزایش دهد و عملکرد کبد را بهبود بخشد. همچنین، مصرف کافئین می‌تواند ریسک ابتلا به سیروز کبدی را کاهش داده و از پیشرفت هپاتیت نوع C جلوگیری کند. همچنین، در افراد مبتلا به سرطان کبد، کافئین می‌تواند تأثیرات مفیدی داشته باشد.

منبع اصلی کافئین دانه قهوه و البته انواع مختلف نوشیدنی‌های قهوه است. تقریباً ۱۵۰ میلی‌لیتر قهوه حاوی ۸۰ میلی‌گرم کافئین است. با این حال، باید توجه داشت که قهوه انواع مختلفی دارد و غلظت کافئین در آنها متفاوت است. بالاترین غلظت کافئین در قهوه روبوستا است که هر ۱۵۰ میلی‌لیتر آن حاوی تقریباً ۱۱۰ میلی‌گرم کافئین است.

مصرف کافئین در ورزشکاران هدف خاصی دارد. به تجربه و تحقیقات ثابت شده است که مصرف کافئین می‌تواند عملکرد ورزشی را در انواع ورزش‌ها بهبود بخشد. بسیاری از ورزشکارانی که قبلاً کافئین مصرف کرده‌اند، ادعا می‌کنند که این ماده نه تنها باعث افزایش قدرت و استقامت بدنی می‌شود، بلکه از نظر تمرکز و فکری نیز می‌تواند مفید باشد. همچنین، مصرف کافئین می‌تواند به بهبود تحمل و استقامت در مسابقات ورزشی کمک کند. این تأثیرات در ورزش‌هایی مانند دوچرخه‌سواری، فوتبال و ورزش‌های دو و میدانی مورد تأیید تحقیقات رسمی قرار گرفته است. افزایش انرژی ناشی از مصرف کافئین می‌تواند بین ۷ تا ۲۲ درصد بوده و بسته به واکنش بدن ورزشکار و مقدار کافئین مصرفی متفاوت است.

مصرف کافئین در ورزشکاران ممکن است به برخی افراد عوارض جانبی داشته باشد. هرچند که این عوارض برای همه افراد یکسان نیستند و به میزان مصرف و واکنش هر فرد بستگی دارند.

برخی از عوارض جانبی ممکن عبارتند از:

1. اضطراب و عصبانیت: مصرف زیاد کافئین می‌تواند باعث افزایش سطح اضطراب و عصبانیت در برخی افراد شود.
2. بی‌خوابی: کافئین می‌تواند باعث کاهش کیفیت خواب و بی‌خوابی در برخی افراد شود.
3. رسیدن به حداکثر قدرت قلبی: مصرف زیاد کافئین ممکن است باعث افزایش ضربان قلب و رسیدن به حداکثر قدرت قلبی شود که برای برخی افراد ناخوشایند است.
4. مشکلات گوارشی: مصرف بیش از حد کافئین ممکن است باعث تحریک معده و مشکلات گوارشی مانند سوء‌هاضمه و اسهال شود.
5. افزایش فشار خون: برخی از افراد ممکن است با مصرف کافئین فشار خون بالا داشته باشند.

مهم است که هر فرد قبل از مصرف کافئین در ورزشها، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کند و میزان مصرف مناسب را بر اساس وضعیت شخصی خود تعیین کند. همچنین، مصرف معتدل کافئین و توجه به نشانه‌های بدنی و واکنش‌های خود اهمیت دارد.

معمولاً، اکثر بزرگسالان هیچ عوارض جانبی جدی نخواهند داشت اگر کافئین را با دزهای معمول مصرف کنند.

اما در موارد نادر یا در صورت مصرف بیش از حد، ممکن است عوارض زیر را تجربه کنند:

• بی‌خوابی: مصرف زیاد کافئین می‌تواند باعث کاهش کیفیت خواب و بی‌خوابی شود.
• عصبانیت و بی‌قراری: مصرف زیاد کافئین ممکن است باعث افزایش احساس عصبانیت و بی‌قراری شود.
• تحریک معده: مصرف زیاد کافئین می‌تواند معده را تحریک کند و مشکلاتی مانند سوء هاضمه را ایجاد کند.
• علائم معده‌ای مانند تهوع، استفراغ و اسهال: در برخی افراد، مصرف بیش از حد کافئین ممکن است علائم تهوع، استفراغ و اسهال را به همراه داشته باشد.
• افزایش ضربان قلب و تنفس: مصرف زیاد کافئین ممکن است باعث افزایش ضربان قلب و تنفس شود.
• سردرد و اضطراب: برخی افراد ممکن است پس از مصرف زیاد کافئین سردرد و اضطراب را تجربه کنند.
• وزوز گوش: در برخی موارد، مصرف زیاد کافئین می‌تواند وزوز گوش را به همراه داشته باشد.
• تأثیر بر اختلالات روانی: مصرف بیش از حد کافئین ممکن است مشکلات در اختلالات اضطراب، دوقطبی و ایجاد علائم اسکیزوفرنی را افزایش دهد.
• افزایش فشار خون: برخی افراد ممکن است با مصرف کافئین فشار خون بالا داشته باشند.
• افزایش پیشرفت بیماری پارکینسون: برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف بیش از حد کافئین ممکن است پیشرفت بیماری پارکینسون را افزایش دهد.

مهم است که هر فردی قبل از مصرف کافئین در نظر بگیرد که واکنش شخصی او ممکن است متفاوت باشد و در صورت بروز هرگونه عوارض ناخوشایند، به پزشک خود مراجعه کند.

کافئین ممکن است در برخی بیماری‌ها به عنوان کمک درمانی نقش داشته باشد. این بیماری‌ها عبارتند از:

• کبد در حالت معرض آسیب: مصرف معتدل کافئین ممکن است به بهبود عملکرد کبد در برخی موارد کمک کند.
• هپاتیت نوع C: برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف مداوم کافئین می‌تواند به کاهش خطر پیشرفت هپاتیت نوع C کمک کند.
• التهاب پلک چشم: کافئین ممکن است در کاهش التهاب پلک چشم و تسکین علائم مرتبط با آن مؤثر باشد.
• آب مروارید: مصرف کافئین ممکن است به عنوان یک عامل تشدید‌کننده آب مروارید عمل کند و در برخی افراد موجب تسکین علائم شود.
• کاهش ریسک ابتلا به سنگ کلیه: تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف معتدل کافئین می‌تواند باعث کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه شود.
• کاهش ریسک ابتلا به انواع سرطان: برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف معتدل کافئین ممکن است باعث کاهش خطر ابتلا به برخی انواع سرطان مانند سرطان پوست، دهان، گلو، دهانه رحم و سینه شود.
• کاهش ریسک ابتلا به افسردگی: برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف معتدل کافئین می‌تواند باعث کاهش خطر ابتلا به افسردگی شود.
• پیشگیری از سکته مغزی: مصرف معتدل کافئین ممکن است به عنوان یک عامل پیشگیری از سکته مغزی عمل کند.
• کاهش ریسک ابتلا به بیماری کیسه صفرا: تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف معتدل کافئین ممکن است باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری کیسه صفرا شود.
• مصرف همزمان با آسپرین برای سردردهای میگرنی: مصرف کافئین همزمان با آسپرین ممکن است در کاهش شدت سردردهای میگرنی مؤثر باشد.
• کاهش میزان التهاب در نواحی آسیب دیده: مصرف معتدل کافئین ممکن است باعث کاهش میزان التهاب در نواحی آسیب دیده بدن شود.
• کاهش صدمات ناشیاز تابش اشعه ماورابنفش: مصرف معتدل کافئین ممکن است به کاهش صدمات ناشی از تابش اشعه ماورابنفش برای پوست کمک کند.

لطفاً توجه داشته باشید که این مطالب به عنوان اطلاعات کلی ارائه شده‌اند و در هر مورد خاص، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

چقدر کافئین برای بهبود عملکرد ورزشی مناسب است؟

برای داشتن تأثیرات مفید کافئین در ورزش، باید برای هر کیلوگرم وزن بدن، میانگین 3 تا 6 میلی‌گرم کافئین مصرف کنید. اگر به جز کافئین، از مکمل‌های دیگری مانند مکمل‌های پمپاژ خون استفاده می‌کنید، باید به میزان کافئین موجود در این مکمل‌ها نیز توجه کنید تا به اشتباه دوز اضافی کافئین مصرف نکنید که ممکن است منجر به عوارضی مانند عصبانیت یا بی‌قراری شود.

تأثیر بر روی احساس درد

با توجه به تحقیقات انجام شده توسط محققان دانشگاه هاپکینز در آمریکا، مشاهده شد که مصرف 2 تا 3 فنجان قهوه قبل از تمرینات با شدت بالا می‌تواند احساس درد و سوزش عضلات در حین تمرین را کاهش دهد. همچنین، مصرف کافئین می‌تواند بهبود اثربخشی داروهای مسکن را نیز تسهیل کند.

افزایش گردش خون

در سال ۲۰۱۸، یک تحقیق در ژاپن در مورد تأثیر کافئین بر روی گردش خون انجام شد. این تحقیق دو گروه را مورد بررسی قرار داد. یک گروه از قهوه حاوی کافئین استفاده کرد و گروه دیگر از قهوه بدون کافئین استفاده کرد. با اندازه‌گیری میزان گردش خون در رگهای کوچک بدن پس از ۷۵ دقیقه از مصرف قهوه، مشخص شد که گروهی که قهوه حاوی کافئین مصرف کرده بودند، گردش خونی حدود ۳۰٪ بیشتر نسبت به گروه دیگر داشتند. همانطور که می‌دانیم، افزایش و بهبود گردش خون می‌تواند منجر به بهبود عملکرد ورزشی شود.

تاثیر بر روی احساس درد

محققین دانشگاه هاپکین در آمریکا پس از بررسی های فراوان مشاهده کردند که مصرف ۲ تا ۳ فنجان قهوه قبل از تمرین با شدت بالا می تواند احساس درد و سوزش عضلات حین تمرین را کاهش دهد. هم چنین مصرف کافئین می تواند به بهبود اثرگذاری داروهای مسکن نیز کمک کند.

مصرف سوخت بدن و ایجاد انرژی بیشتر

تحقیقات مجله فیزیولوژی اینترنشنال نشان داد که مصرف مقادیر محدود کافئین پس از تمرینات ورزشی به خصوص در رشته های استقامتی متابولیسم بدن را تا مدت زیادی بالا نگه می دارد. هم چنین این تحقیق نشان داد که این ماده به پر شدن سریعتر منابع گلیکوژن بدن پس از تمرین بدنی بسیار کمک می کند.

تأثیر بر روی احساس درد:

پژوهشگران دانشگاه هاپکینز در آمریکا، پس از انجام تحقیقات فراوان، مشاهده کردند که قبل از انجام تمرینات با شدت بالا، مصرف ۲ تا ۳ فنجان قهوه می‌تواند احساس درد و سوزش عضلات در حین تمرین را کاهش دهد. همچنین، مصرف کافئین می‌تواند بهبود اثرگذاری داروهای مسکن را نیز تسهیل کند.

مصرف سوخت بدن و ایجاد انرژی بیشتر:

تحقیقات انجام شده توسط مجله فیزیولوژی اینترنشنال نشان داد که مصرف مقادیر محدود کافئین پس از تمرینات ورزشی، به خصوص در رشته‌های استقامتی، متابولیسم بدن را برای مدت زمان طولانی افزایش می‌دهد. همچنین، این تحقیق نشان داد که کافئین به پر شدن سریعتر منابع گلیکوژن بدن پس از تمرینات بدنی کمک می‌کند.