نکات مهم درباره کبد چرب که باید بدانید

کبد چرب:

کبد چرب، که به عنوان استئاتوز کبدی نیز شناخته می‌شود، یک بیماری است که به دلیل انباشت چربی در کبد رخ می‌دهد. کبد، بزرگترین ارگان بدن انسان است و وظیفه پردازش مواد غذایی و نوشیدنی، و همچنین تصفیه خون را برعهده دارد. انباشت چربی در کبد می‌تواند منجر به التهاب شود و به طور ناخواسته باعث آسیب و ایجاد اسکار در کبد شود. در موارد شدید، این اسکار می‌تواند منجر به نارسایی کبد شود. بروز این بیماری در افرادی که مصرف الکل زیادی دارند، به عنوان کبد چرب الکلی (AFLD) شناخته می‌شود. همچنین، در افرادی که مصرف الکل ندارند، به عنوان کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) شناخته می‌شود.

موادغذایی مفید برای درمان بیماری:

• سیر: سیر یکی از موادغذایی اساسی در رژیم غذایی افراد مبتلا به این بیماری است. تحقیقات نشان داده است که مصرف سیر یا پودر سیر می‌تواند به کاهش وزن و چربی در بدن این بیماران کمک کند.
• کلم بروکلی: مصرف طولانی مدت بروکلی می‌تواند منجر به کاهش چربی ذخیره شده در کبد شود.
• چای سبز: چای سبز دارای سطوح بالایی از آنتی‌اکسیدان‌ها است که می‌تواند به کاهش التهاب و چربی در کبد کمک کند.
• بادام زمینی: اضافه کردن بادام زمینی به رژیم غذایی و کاهش مصرف چربی‌های مضر می‌تواند به بیماران با رژیم لاغری کمک کند تا فشار روی کبد را کاهش دهند.

موادغذایی مفید برای بهبود عملکرد کبد:

• گردو: مطالعات نشان می‌دهد که مصرف گردو، که سرشار از امگا ۳ است، می‌تواند به بهبود عملکرد کبد کمک کند.
• اسیدهای چرب امگا ۳: مصرف غذاهایی که حاوی امگا ۳ هستند، می‌تواند به کاهش چربی در کبد و افزایش میزان کلسترول خوب (HDL) کمک کند.
• آووکادو: آووکادو دارای چربی‌های سالم و مواد مغذی ضد التهابی و فیبر محلول است. این ترکیبات می‌توانند به کاهش چربی کبد و کاهش استرس اکسیداتیو در بدن کمک کنند.
• پروتئین سویا یا پروتئین وی: برخی از پروتئین‌ها می‌توانند به جلوگیری از چرب شدن کبد کمک کنند. همچنین، مصرف این نوع موادغذایی به حفظ توده عضلانی و کاهش وزن بدن کمک می‌کند.
• قهوه: قهوه حاوی اسید کلروژنیک است که یک ترکیب قوی با خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی است.

روش‌های درمان کبد چرب:

۱. اجتناب از مصرف الکل: اگر کبد چرب الکلی (AFLD) دارید، اهمیت قطع مصرف الکل برای بهبود وضعیت کبدی بسیار بالاست.

۲. کاهش وزن: اگر کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) دارید و دارای اضافه وزن هستید، تلاش برای کاهش وزن می‌تواند بهبود آن را تسریع کند.

۳. تغییرات در رژیم غذایی: اصلاح رژیم غذایی خود با تمرکز بر موادغذایی سالم و کاهش مصرف چربی‌ها، شکرهای رافع‌کننده و آب پزشکی می‌تواند بهترین راه برای کنترل کبد چرب باشد.

۴. مصرف داروها: در برخی موارد، پزشکان ممکن است داروهایی را تجویز کنند که به کاهش التهاب و بهبود عملکرد کبدی کمک می‌کنند. مصرف داروها باید تحت نظارت پزشک باشد.

۵. عمل جراحی: در موارد شدید کبد چرب، مانند نارسایی کبدی یا سایر عوارض جدی، عمل جراحی ممکن است لازم باشد. این شامل ترمیم ضایعات کبدی، پیوند کبد و سایر روش‌های جراحی مرتبط است.

روش‌های درمان کبد چرب در منزل:

یکی از بهترین روش‌های درمان کبد چرب در منزل، استفاده از یک رژیم غذایی هدفمند و خالی از غذاهای سرخ کردنی و فست فود است. با رعایت این رژیم غذایی و همراهی با تمرینات ورزشی، می‌توان میزان چربی در بدن را کاهش داد و در نتیجه فرآیند درمان کبد چرب در منزل را تسریع کرد. البته باید به این نکته توجه داشت که برای درمان کبد چرب در منزل، باید به سرعت اقدام کرد.

دکتر احمدیان، فوق تخصص گوارش و کبد، در گفتگو با ایرنا توضیح دادند که اکثر افراد در جامعه علاقه زیادی به رعایت بهداشت و ایمنی در مواجهه با شیوع ویروس کرونا دارند. اما از طرفی، این افراد به خطرات بیماری‌های دیگر از جمله کبد چرب و دیابت که خطرآفرین هستند، کمتر توجه می‌کنند. وی به یک نکته بسیار مهم اشاره کرد که هر ساله ده هزار نفر به سیروز کبد مبتلا می‌شوند و متأسفانه سالانه پنج هزار هموطن در ایران به علت این بیماری جان خود را از دست می‌دهند.

مشخص است، در این حالت، کبد فرد بیش از حد طبیعی چربی ذخیره می‌کند. رژیم غذایی برای این دسته از بیماران عموماً شامل موارد زیر می‌شود:

• مصرف مقادیر زیادی از میوه و سبزیجات
• استفاده از گیاهان دارای فیبر غنی، مانند حبوبات و دانه‌های کامل
• کاهش حداقلی مصرف قند، نمک، چربی ترانس، کربوهیدرات‌های تصفیه شده و چربی اشباع شده
• پرهیز از مصرف الکل

استفاده از یک رژیم غذایی کم چرب و کم کالری می‌تواند به کاهش وزن و درمان یا پیشگیری از این بیماری کمک کند. درمان بیماری و کاهش وزن در افرادی که دارای اضافه وزن هستند، راهکار مناسبی است. در حالت ایده‌آل، این افراد باید حداقل ۱۰٪ از وزن بدن خود را کاهش دهند.

در بسیاری از موارد، این بیماری همراه با علائم قابل توجهی نیست. اما ممکن است شما احساس خستگی کنید و درد یا ناراحتی در سمت راست بالای شکم تجربه کنید. همچنین، کاهش اشتها و در نتیجه کاهش وزن، دردهای شکمی، ضعف فیزیکی و بدنی، خستگی و گیجی نیز ممکن است رخ دهد.

در رژیم غذایی این بیماری، باید از غذاهای مضر زیر خودداری کنید:

1. شکر و قند: مصرف این دسته از مواد غذایی می‌تواند باعث افزایش قند خون و افزایش چربی اضافی در کبد شود.
2. الکل: متابولیسم الکل توسط کبد انجام می‌شود و این فرآیند عملیات سنگینی است که می‌تواند بیماری را تشدید کند.
3. آرد سفید: غذاهایی که از آرد سفید تهیه می‌شوند، می‌توانند سریعاً قند خون را افزایش دهند و برای کبد ضرر داشته باشند، مانند ماکارونی و انواع نان سفید.
4. سرخ کردنی‌ها: سرخ کردنی‌ها و فست فودها به دلیل داشتن چربی بالا، برای افراد مبتلا به این بیماری غیرمجاز است.
5. گوشت قرمز: گوشت قرمز حاوی چربی‌های اشباع بالایی است و باید از مصرف آن دوری کرد.
6. مصرف نوشیدنی‌های بسیار سرد: به خصوص در زمان‌های گرما و فعالیت بدنی شدید، از مصرف نوشیدنی‌های بسیار سرد خودداری کنید.

علل ایجاد این بیماری عبارتند از:

• چاقی: وجود چاقی می‌تواند به افزایش خطر ابتلا به این بیماری منجر شود.
• قند خون بالا: سطح بالای قند خون می‌تواند به تراکم بیشتر چربی در کبد منجر شود.
• مقاومت به انسولین: مقاومت بدن در برابر انسولین، که هورمونی است که به کنترل سطح قند خون کمک می‌کند، می‌تواند بر سلامت کبد تأثیر بگذارد.
• سطح بالای چربی‌ها، به ویژه تری‌گلیسیرید، در خون: سطوح بالای چربی‌ها در خون می‌تواند به تجمع چربی در کبد منجر شود.
• کاهش سریع وزن: کاهش وزن بسیار سریع و ناهنجار می‌تواند به تجمع چربی در کبد منجر شود.
• برخی انواع عفونت‌ها مانند هپاتیت C: برخی انواع عفونت‌ها، به خصوص هپاتیت C، می‌توانند به آسیب کبد و تجمع چربی در آن منجر شوند.
• قرار گرفتن در معرض سموم خاص: قرار گرفتن در معرض برخی سموم خاص، مانند مواد شیمیایی مضر، می‌تواند به آسیب کبد و تجمع چربی در آن منجر شود.
• عوارض جانبی بعضی از داروها مانند تاموکسیفن (NOLVADEX) و الپروئیک اسید (DEPAKIN): برخی داروها ممکن است عوارض جانبی ناخواسته ایجاد کنند که می‌توانند به آسیب کبد و تجمع چربی در آن منجر شوند.

باید به خاطر داشت که چاقی منجر به التهاب و زخم در کبد می‌شود، به طور مشابه با مصرف الکل که تأثیرات مخربی روی کبد دارد. این مسئله خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می‌دهد.

محققان تا به حال به طور محدود در مورد ارتباط بین چربی کبد و سرطان کبد تحقیق کرده‌اند. اما به تازگی، آنها به نقش یک پروتئین در RNA موش‌ها پی برده‌اند. این پروتئین سطح لیپید در خون و کبد را تنظیم می‌کند (همانطور که در یک مقاله منتشر شده در بیستم ژانویه ۲۰۲۱ ذکر شده است). این یافته‌ها ممکن است در درمان بیماری کمک کنند. تقریباً یک میلیارد نفر در سراسر جهان به چربی کبد مبتلا هستند.