عوارض سیگار برای ورزشکاران قدرتی

امروزه تقریباً بر همگان آشکار است که سیگار کشیدن چه بلایی بر سر سلامتی می‌آورد و از پیامدهای ناگوار آن مانند فشار خون بالا، مشکلات تنفسی، افزایش ضربان قلب و افت عملکرد ورزشی مطلع هستند. اما آیا می‌دانستید که سیگار کشیدن به طور مشخص چه تاثیرات منفی چشمگیری بر دستاوردهای ورزشی شما خواهد داشت؟

برای افراد سیگاری، این سوال مطرح می‌شود که آیا ورزش کردن همزمان با مصرف دخانیات امکان‌پذیر است؟ آیا سیگار و فعالیت بدنی با یکدیگر سازگاری دارند؟ واقعیت این است که سیگار از جنبه‌های مختلف به عملکرد ورزشی آسیب می‌زند، آمادگی جسمانی را تحلیل می‌برد و توانایی ورزش کردن را کاهش می‌دهد. در ادامه، به بررسی تاثیرات سیگار بر بدن و به طور خاص بر بدنسازی خواهیم پرداخت.

یکی از مهم‌ترین پیامدهای سیگار کشیدن

اختلال در خون‌رسانی به عضلات است. سیگار با کاهش تعداد مویرگ‌ها (عروق خونی ریز) در بافت عضلانی، مانع از رسیدن کافی اکسیژن و مواد مغذی به آن‌ها می‌شود. این کمبود اکسیژن و مواد غذایی، فرایندهای حیاتی رشد و ترمیم عضلات را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد.

نیکوتین و مونوکسید کربن موجود در دود سیگار باعث غلیظ شدن خون و تنگ شدن عروق می‌شوند. این باریک شدن شریان‌ها، جریان خون به قلب، عضلات و سایر اندام‌ها را مختل کرده و فعالیت ورزشی را دشوار می‌سازد. در حین ورزش، خون‌رسانی مناسب نقش حیاتی در تامین اکسیژن مورد نیاز عضلات دارد و در صورت عدم دریافت کافی اکسیژن، عملکرد بدن به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.

سیگار کشیدن منجر به افزایش نامطلوب ضربان قلب در حالت استراحت می‌شود

این افزایش اهمیت دارد زیرا ضربان قلب در زمان استراحت، شاخص مهمی از سلامت سیستم قلبی عروقی به شمار می‌رود. استعمال دخانیات، قلب را وادار به کارکرد بیشتر برای حفظ عملکرد بدن می‌کند و در نتیجه، ضربان قلب در حالت سکون بالاتر می‌رود. این وضعیت در هنگام انجام فعالیت‌های بدنی سنگین می‌تواند منجر به رسیدن ضربان قلب به سطوح خطرناک شود.

به طور کلی، ضربان قلب بالاتر از حد نرمال در حالت استراحت، ریسک مرگ را افزایش می‌دهد.

داشتن ظرفیت ریه مناسب و عملکرد مطلوب آن، نقش بسزایی در بهبود عملکرد ورزشی دارد؛ با این حال، سیگار کشیدن به طور جدی به ظرفیت ریه‌ها آسیب می‌رساند. قطران موجود در دود سیگار، سطح داخلی ریه‌ها را پوشانده و خاصیت ارتجاعی کیسه‌های هوایی را کاهش می‌دهد.

سیگار باعث تولید خلط شده و می‌تواند منجر به گرفتگی ریه‌ها شود

حتی مصرف چند نخ سیگار در روز نیز می‌تواند توانایی بدن در استفاده بهینه از اکسیژن را مختل کند. اگرچه تمرینات تنفسی می‌توانند به افزایش حجم ریه کمک کنند، اما آسیب ناشی از سیگار این روند را کند یا محدود می‌کند.

سیگار کشیدن با ایجاد اختلال در فرآیند سنتز پروتئین عضلانی، که نقشی حیاتی در ساخت و حفظ توده عضلانی دارد، اثرات منفی خود را نشان می‌دهد. این اختلال می‌تواند منجر به توقف تولید پروتئین‌های جدید و حتی تخریب پروتئین‌های موجود در عضلات شود.

مطالعه‌ای که در نشریه معتبر American Journal of Physiology-Endocrinology and Metabolism منتشر شده، نشان می‌دهد که سیگار کشیدن سرعت ساخت پروتئین در عضلات را کاهش داده و در عین حال، بیان ژن‌هایی مانند میوستاتین (مهارکننده رشد عضلات) و MAFBx (مرتبط با تجزیه پروتئین) را افزایش می‌دهد.

این تغییرات ژنتیکی می‌توانند به مرور زمان منجر به کاهش حجم عضلانی شوند. به عنوان نمونه، افراد سیگاری در عضله vastus lateralis خود به طور متوسط ۲۵٪ الیاف عضلانی کوچک‌تری نسبت به افراد غیرسیگاری دارند.

سیگار کشیدن با ایجاد خستگی زودرس در عضلات همراه است

این امر ناشی از عوامل متعددی از جمله کاهش جریان خون به عضلات، اختلال در انتقال اکسیژن به دلیل اتصال مونوکسید کربن به هموگلوبین، و آسیب دیدن میتوکندری‌های موجود در سلول‌های عضلانی است.

در ادامه به بررسی این موضوع می‌پردازیم که چگونه سیگار کشیدن فرآیند عضله‌سازی شما را مختل می‌کند.

آیا می‌دانستید که ضربان قلب افراد سیگاری به طور معمول تا ۳۰ درصد بالاتر از افراد غیرسیگاری است؟

این مسئله باعث می‌شود که رساندن ضربان قلب به حداکثر در طول تمرینات برای آن‌ها دشوارتر باشد. از آنجایی که قلب یک فرد سیگاری در حین ورزش باید سخت‌تر کار کند تا نیازهای بدن را تامین کند، این تلاش مضاعف منجر به افزایش فشار خون نیز خواهد شد. بنابراین، اجتناب از ترکیب سیگار کشیدن و ورزش کردن به شدت توصیه می‌شود.

به دلیل باریک شدن عروق خونی ناشی از سیگار کشیدن و در نتیجه کاهش جریان خون، عضلات فعال در طول تمرینات شدید نمی‌توانند اکسیژن کافی دریافت کنند. این وضعیت، بدن را به حالت بی‌هوازی می‌برد که در پی آن، میزان ترشح اسید لاکتیک به شدت افزایش می‌یابد و احساس سوزش در عضلات ایجاد می‌شود. این امر به طور قابل توجهی استقامت بدنی و عضلانی را کاهش می‌دهد.

علاوه بر موارد ذکر شده، مونوکسید کربن موجود در دود سیگار با اتصال به هموگلوبین خون، فرآیند انتقال اکسیژن به سراسر بدن را مختل می‌کند. همچنین، قطران موجود در سیگار با تجمع در مجاری تنفسی، عملکرد طبیعی پاکسازی ریه‌ها را مختل کرده و کارایی آن‌ها را کاهش می‌دهد.

در نتیجه، عضلات با کمبود اکسیژن مواجه شده که این امر عملکرد بدنی، استقامت و سرعت ریکاوری عضلات را تحت تاثیر منفی قرار می‌دهد. کاهش استقامت منجر به افت عملکرد در تکرارهای پایانی تمرینات و در کل ست‌ها شده و در نهایت، میزان عضله‌سازی در مقایسه با افراد غیرسیگاری کاهش می‌یابد.

خطرات خاص سیگار کشیدن برای زنان:

• مشکلات باروری: سیگار کشیدن می‌تواند باردار شدن را برای زنان دشوارتر کند و خطر بارداری خارج از رحم و سقط جنین را افزایش دهد. همچنین می‌تواند بر سلامت تخمک‌ها تأثیر منفی بگذارد.
• یائسگی زودرس: زنانی که سیگار می‌کشند ممکن است زودتر از زنانی که سیگار نمی‌کشند یائسه شوند. یائسگی زودرس می‌تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان و بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.
• سرطان‌های خاص زنان: سیگار کشیدن خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم، سرطان تخمدان و برخی انواع سرطان پستان را افزایش می‌دهد.
• بیماری‌های قلبی عروقی: در حالی که بیماری‌های قلبی عروقی برای هر دو جنس خطرناک است، سیگار کشیدن این خطر را در زنان، به ویژه در ترکیب با مصرف قرص‌های ضد بارداری، به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
• پوکی استخوان: سیگار کشیدن می‌تواند تراکم استخوان را کاهش دهد و زنان را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به پوکی استخوان و شکستگی قرار دهد.
• مشکلات تنفسی: همانند مردان، زنان سیگاری نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری‌های تنفسی مانند برونشیت مزمن و آمفیزم قرار دارند.
• پیری زودرس پوست: سیگار کشیدن می‌تواند باعث چروک شدن زودرس پوست و تغییر رنگ آن در زنان شود.
• تاثیرات بر جنین: اگر زنان در دوران بارداری سیگار بکشند، نوزادان آن‌ها در معرض خطر بیشتری برای وزن کم هنگام تولد، نقص‌های مادرزادی و سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) قرار دارند.

مطمئناً، تاثیر سیگار بر بدنسازی زنان مشابه تاثیر آن بر مردان است، اما با در نظر گرفتن فیزیولوژی خاص زنان، می‌تواند پیامدهای منحصربه‌فردی نیز داشته باشد. در اینجا به برخی از تاثیرات سیگار بر بدنسازی و ورزش در بانوان اشاره می‌کنم:

تاثیرات منفی مشابه مردان:

• کاهش اکسیژن‌رسانی به عضلات: همانطور که قبلاً گفته شد، مونوکسید کربن موجود در سیگار به هموگلوبین متصل شده و ظرفیت حمل اکسیژن خون را کاهش می‌دهد. این امر باعث می‌شود عضلات زنان نیز در طول تمرینات با کمبود اکسیژن مواجه شده و عملکرد آن‌ها افت کند.
• افزایش خستگی عضلانی: به دلیل کاهش جریان خون و کمبود اکسیژن، عضلات زنان سیگاری نیز زودتر خسته می‌شوند و توانایی انجام تمرینات با شدت و حجم بالا را از دست می‌دهند.
• تداخل با سنتز پروتئین عضلانی: سیگار کشیدن می‌تواند فرآیند ساخت و ترمیم عضلات را در زنان نیز مختل کند و مانع از رشد مطلوب عضلانی شود.
• افزایش ضربان قلب و فشار خون: سیگار ضربان قلب در حالت استراحت را افزایش داده و در طول ورزش نیز فشار بیشتری به قلب وارد می‌کند. این امر می‌تواند به ویژه برای زنانی که ممکن است زمینه‌های مشکلات قلبی عروقی داشته باشند، خطرناک باشد.
• کاهش ظرفیت ریه: قطران موجود در سیگار به ریه‌ها آسیب رسانده و ظرفیت تنفسی را کاهش می‌دهد. این موضوع باعث می‌شود زنان سیگاری در طول تمرینات هوازی و حتی تمرینات قدرتی سنگین دچار تنگی نفس شده و نتوانند با تمام توان ورزش کنند.
• افزایش ترشح اسید لاکتیک: کمبود اکسیژن در عضلات منجر به تولید بیشتر اسید لاکتیک در حین ورزش می‌شود که باعث سوزش عضلات و کاهش استقامت می‌گردد.

در پایان

باید گفت که سیگار و ورزش از دیرباز در تضاد بوده‌اند. مصرف دخانیات اثرات مخربی بر سلامتی، تندرستی و تناسب اندام افراد داشته و عملکرد ورزشکاران را در حین تمرین مختل کرده و مانع از عضله‌سازی آن‌ها می‌شود. در این مقاله، به طور جامع تاثیرات سیگار بر ورزش و بدنسازی را بررسی کردیم و همچنین راهکارهایی برای ترک سیگار با کمک ورزش ارائه دادیم.