راز ماسل مموری+چرا عضلات ما تمرینات قبلی را فراموش نمی‌کنند؟

حافظه عضله؛ راز پشت پیشرفت سریع ورزشکاران حرفه‌ای. مطالعات نشان می‌دهند که عضلات ما توانایی به یادآوری تمرینات قبلی را دارند.

این به این معنی است که حتی پس از یک دوره طولانی بدون تمرین، فیبرهای عضلانی سریع‌تر از حالت عادی به رشد خود ادامه می‌دهند. این پدیده، موفقیت بسیاری از ورزشکاران حرفه‌ای را توضیح می‌دهد.

همه ما می‌دانیم که ورزش کردن فواید زیادی دارد. اما آیا می‌دانید که عضلات ما مانند یک کتاب خاطرات، تمام تمرینات گذشته را به یاد می‌آورند؟ با ما همراه شوید تا بفهمیم چرا ورزشکارانی که قبلاً تمرین کرده‌اند، سریع‌تر به فرم ایده‌آل خود بازمی‌گردند.

حافظه عضله چیست؟

حافظه عضله یا ماسل مموری (Muscle Memory) اصطلاحی است که برای توصیف توانایی بدن در یادآوری الگوهای حرکتی و تمرینات قبلی به کار می‌رود. به عبارت ساده‌تر، عضلات ما نوعی حافظه دارند که باعث می‌شود پس از یک دوره توقف در تمرین، سریع‌تر به فرم قبلی خود بازگردند.

حافظه عضله پدیده‌ای است که ریشه در پیچیدگی‌های سیستم عصبی دارد. این پدیده به ما نشان می‌دهد که بدن ما بسیار هوشمندتر از آن چیزی است که فکر می‌کنیم.

مطالعات نشان داده‌اند که تکرار یک حرکت ورزشی، تغییراتی در سیستم عصبی ایجاد می‌کند که به نوعی حافظه حرکتی منجر می‌شود. در ادامه به بررسی دقیق‌تر مکانیسم‌های عصبی دخیل در حافظه عضله می‌پردازیم.”

حافظه عضله یا ماسل مموری، پدیده‌ای است که نشان می‌دهد بدن ما توانایی شگفت‌انگیزی در به خاطر سپردن الگوهای حرکتی قبلی دارد.

دو نظریه اصلی در مورد چگونگی عملکرد این پدیده وجود دارد:

نظریه اول: تغییرات در بافت‌های اطراف عضله 

• بافت همبند: طبق این نظریه، زمانی که ما تمرینات قدرتی انجام می‌دهیم، بافت‌های همبندی که اطراف عضلات را احاطه کرده‌اند، رشد می‌کنند تا از عضلات در برابر آسیب محافظت کنند. این بافت‌های اضافی حتی پس از توقف تمرینات نیز به طور کامل از بین نمی‌روند.
• سهولت رشد مجدد: هنگام شروع مجدد تمرینات، این بافت‌های همبندی از قبل وجود دارند و به عنوان یک داربست برای رشد سریع‌تر عضلات عمل می‌کنند. به عبارت دیگر، عضلات می‌توانند سریع‌تر به اندازه قبلی خود بازگردند، زیرا بافت‌های همبندی از قبل برای پشتیبانی از عضلات بزرگ‌تر آماده شده‌اند.

نظریه دوم: تغییرات در سیستم عصبی 

• ارتباطات عصبی: این نظریه بر نقش سیستم عصبی در حافظه عضله تأکید می‌کند. زمانی که ما یک حرکت ورزشی را تکرار می‌کنیم، ارتباطات بین مغز و عضلات قوی‌تر می‌شود. این ارتباطات به صورت مسیرهای عصبی خاصی در مغز ثبت می‌شوند.
• حافظه حرکتی: حتی اگر حجم عضله کاهش یابد، این مسیرهای عصبی تا حدودی دست‌نخورده باقی می‌مانند. به این معنی که مغز به یاد می‌آورد که چگونه عضلات را برای انجام آن حرکت خاص فعال کند.
• یادگیری مجدد سریع‌تر: هنگامی که دوباره تمرین را شروع می‌کنیم، مغز می‌تواند سریع‌تر این مسیرهای عصبی را فعال کند و در نتیجه، عضلات سریع‌تر به حالت قبلی خود بازمی‌گردند.

انواع حافظه عضلانی:

اگرچه اصطلاح “حافظه عضلانی” معمولاً برای توصیف توانایی بدن در به یاد آوردن الگوهای حرکتی قبلی استفاده می‌شود، اما می‌توان آن را به دو دسته اصلی تقسیم کرد:

1. حافظه حرکتی عصبی (Neuromuscular Memory) 

این نوع حافظه، به توانایی سیستم عصبی در یادگیری و به خاطر سپردن حرکات اشاره دارد. زمانی که ما یک حرکت ورزشی را تکرار می‌کنیم، مغز و عضلات ما یک ارتباط قوی‌تر و کارآمدتری برقرار می‌کنند. این ارتباطات عصبی به عنوان یک “نقشه” برای انجام آن حرکت در آینده عمل می‌کنند.

مزایای حافظه حرکتی عصبی: 

• یادگیری سریع‌تر حرکات جدید: اگر قبلاً ورزش کرده‌اید، یادگیری حرکات جدید برایتان آسان‌تر خواهد بود.
• بهبود هماهنگی و تعادل: تکرار حرکات باعث بهبود هماهنگی و تعادل می‌شود.
• کاهش ریسک آسیب: با تسلط بر حرکات، ریسک آسیب‌دیدگی کاهش می‌یابد.

2. حافظه عضلانی فیزیولوژیکی 

این نوع حافظه به تغییرات فیزیکی در عضلات مربوط می‌شود. زمانی که عضلات ما رشد می‌کنند، هسته‌های جدیدی به سلول‌های عضلانی اضافه می‌شوند. حتی اگر حجم عضله کاهش یابد، این هسته‌ها از بین نمی‌روند.

مزایای حافظه عضلانی فیزیولوژیکی:

• بازگشت سریع‌تر به فرم قبلی: اگر قبلاً عضله‌سازی کرده‌اید، بازگشت به فرم قبلی برایتان آسان‌تر خواهد بود، زیرا هسته‌های عضلانی قبلی هنوز وجود دارند و می‌توانند به سرعت فعال شوند.
• افزایش پتانسیل رشد عضله: با وجود هسته‌های عضلانی بیشتر، پتانسیل رشد عضله نیز بیشتر می‌شود.

دلیل نیاز عضله به تعداد زیادی هسته

عضلات ما، به ویژه عضلات اسکلتی که برای حرکت استفاده می‌شوند، به دلیل وظایف پیچیده و قدرتی که بر عهده دارند، به تعداد زیادی هسته نیاز دارند.

در این جا به برخی از دلایل اصلی این نیاز اشاره می‌کنیم:

• حجم و پیچیدگی عضلات: سلول‌های عضلانی معمولاً بسیار بزرگ‌تر از سایر سلول‌های بدن هستند. برای هماهنگی و کنترل موثر چنین سلول‌های بزرگی، به تعداد زیادی هسته نیاز است. هر هسته به عنوان یک مرکز کنترل عمل می‌کند و دستورالعمل‌های لازم را برای عملکرد صحیح بخش خاصی از سلول صادر می‌کند.
• تولید پروتئین: عضلات برای ترمیم و رشد، نیاز به تولید مقدار زیادی پروتئین دارند. هسته‌ها مسئول تولید RNA پیام‌رسان (mRNA) هستند که اطلاعات لازم برای ساخت پروتئین‌ها را در خود دارد. هرچه تعداد هسته‌ها بیشتر باشد، سلول می‌تواند پروتئین بیشتری تولید کند.
• توزیع یکنواخت مواد مغذی و اکسیژن: عضلات بزرگ برای عملکرد صحیح خود به مقدار زیادی مواد مغذی و اکسیژن نیاز دارند. هسته‌های متعدد به توزیع یکنواخت این مواد در سراسر سلول کمک می‌کنند.
• تکثیر سریع‌تر: در هنگام رشد عضله، سلول‌های عضلانی نیاز به تکثیر دارند. هسته‌های اضافی به این فرآیند کمک می‌کنند و باعث می‌شوند که سلول‌ها سریع‌تر تقسیم شوند.

در یک مطالعه‌ی ۲۰ هفته‌ای، گروهی از بانوان با انجام تمرینات بدنسازی، افزایش قابل توجهی (۱۶ تا ۴۷ درصد) در سایز الیاف عضلانی خود تجربه کردند.

پس از یک دوره ۳۰ هفته‌ای بدون تمرین، این گروه مجدداً به مدت ۶ هفته تمرینات را از سر گرفتند. نتایج نشان داد که این دوره طولانی بی فعالیتی، تنها کاهش اندکی (۱ تا ۱۴ درصد) در سایز عضلات ایجاد کرده است.